Gwiazda (1869–1870) Hipolita Stupnickiego jako przykład czasopisma dla kobiet – zarys monograficzny
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEData publikacji: 09.07.2024
Zeszyty Prasoznawcze, 2024, Tom 67, Numer 2 (258), s. 133 - 150
https://doi.org/10.4467/22996362PZ.24.018.19801Autorzy
Gwiazda (1869–1870) Hipolita Stupnickiego jako przykład czasopisma dla kobiet – zarys monograficzny
W artykule podjęto próbę monograficznego opracowania Gwiazdy – jednego z czasopism dla kobiet ukazujących się w okresie zaborów. Periodyk drukowany był we Lwowie w latach 1869–1870. Skupiono się na jego genezie, cechach formalno-wydawniczych oraz zawartości treściowej. Omówiono też działalność prasotwórczą Hipolita Stupnickiego, który był m.in. wydawcą i redaktorem odpowiedzialnym Gwiazdy. Przedstawiono również wybranych współpracowników periodyku, gdyż nie wszyscy podpisywali się imieniem i nazwiskiem, co utrudnia identyfikację tych osób, a przez to uniemożliwia szersze osadzenie analizowanego pisma w kontekście społeczno-historycznym. Jak wykazała analiza zawartości treściowej wszystkich wydanych numerów Gwiazdy w liczbie 33, redakcja wyrażała konieczność utrzymania ról przynależnych kobiecie oraz mężczyźnie. Kobiety na jej łamach przedstawiano jako dobre, uległe mężom żony, jako córki posłuszne rodzicom, jako kochające matki, oszczędne i dobre gospodynie domowe, a przy tym osoby bogobojne, skromne, z pokorą znoszące czekające je wyzwania i odporne na trudy codziennej egzystencji. Twórcy pisma z niechęcią odnosili się do kobiet wykształconych bądź modnie ubranych według paryskich trendów. Przygotowując artykuł, posłużono się metodą jakościowej analizy zawartości prasy oraz metodą historyczno-krytyczną źródeł i literatury przedmiotu.
Aglaja A. (1870). Umiejętność zarządu domu, nade wszystko najpotrzebniejsza młodym panien‑ kom. Gwiazda, nr 12, s. 90–91.
Apolonia z Dalewskich Sierakowska (1869). Gwiazda, nr 12, s. 91–93.
Atenais (1869). Gwiazda, nr 11, s. 84–85.
B. (1870). Gabriela Puzynina. Gwiazda, nr 2, s. 9–10.
Barbara Radziwiłłówna (1869a). Gwiazda, nr 2, s. 9–10.
Barbara Radziwiłłówna (1869b). Gwiazda, nr 3, s. 17–18.
Białek J.Z. (1972). Lejowa Emilia. W: Polski słownik biograficzny, t. 17 (s. 14–15). Wrocław [i in.].
Bożenna Niemcowa (1869). Gwiazda, nr 9, s. 67–69.
Burkot S. (1992–1993). Sabowski Władysław. W: Polski słownik biograficzny, t. 34 (s. 248–250). Wrocław–Warszawa–Kraków.
Charewiczowa Ł. (1938). Historiografia i miłośnictwo Lwowa. Lwów.
Cimek H. (2008). Przynależność Galicji (Małopolski) Wschodniej – w koncepcjach polskich klubów ludowych w 1919 r. Polityka i Społeczeństwo, t. 5, s. 9–16.
Deresz E. (1981). Pietkiewicz Antoni. W: Polski słownik biograficzny, t. 26 (s. 150–152). Wrocław [i in.].
Dernatowicz M. (1964–1965). Kamiński Mścisław. W: Polski słownik biograficzny, t. 11 (s. 577–578). Wrocław–Warszawa–Kraków.
Drąg K. (2021). Lwowskie korzenie polskiego dziennikarstwa. Studia nad profesjonalizacją zawodu na przełomie wieków (1848–1914). Kraków.
Elegancja (1870). Gwiazda, nr 14, s. 106.
Elżbieta Blakwell (1870). Gwiazda, nr 14, s. 105–106.
Franke J. (1999). Polska prasa kobieca w latach 1820–1918. W kręgu ofiary i poświęcenia. Warszawa.
Fras Z. (1982). Z dziejów „Dziennika Lwowskiego” (1867–1871). Kwartalnik Historii Prasy Polskiej, nr 1, s. 91–99.
Hajkowska M. (2015). Narcyza Żmichowska (1819–1896) – pisarka, działaczka społeczna, nauczycielka. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, z. 1, s. 141–156.
Homola I. (1976). Prasa galicyjska w latach 1831–1866. W: J. Łojek (red.). Prasa polska w latach 1661–1864 (s. 199–246). Warszawa.
Jarowiecki J. (2005). Lwowska prasa przed powstaniem styczniowym. Annales Academiae Paeda‑ gogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia, t. 3, s. 63–88.
Jarowiecki J. (2008). Dzieje prasy polskiej we Lwowie do 1945 roku. Kraków–Wrocław.
Jarowiecki J. (2019). Prasa we Lwowie w okresie autonomii galicyjskiej (1867–1918). Wrocław.
Kalendarium Krzykacza na rok 1863 (1863). Humorystyczno‑Satyryczny Noworocznik Krzykacza na rok 1863, s. 9–33.
Klementyna z Tańskich Hoffmanowa (1870). Gwiazda, nr 8, s. 53–55.
Kolasa W.M., Woźniakowski K., Rogoż M. (2018). Prasa dla dzieci i młodzieży 1824–1918, t. 1: Dzieje wydawnicze. Kraków.
Konopka M. (1991). „Przyjaciel Domowy” Hipolita Stupnickiego (1851–1878). Rocznik Naukowo‑
‑Dydaktyczny. Prace Bibliotekoznawcze, z. 147, s. 39–56.
Konopka M. (1992). Działalność redakcyjna i wydawnicza Hipolita Stupnickiego. Roczniki Biblioteczne, z. 1–2, s. 163–192.
Konopka M. (2008). Stupnicki Hipolit. W: Polski słownik biograficzny (s. 166–168). Warszawa–Kraków.
Krasińska I. (2023). „Kółko Domowe” (1861–1868) – pismo poświęcone polskim rodzinom. Zarys monograficzny. W: O. Dąbrowska‑Cendrowska, A. Lubczyńska (red.). Czasopiśmiennictwo. Przeszłość i teraźniejszość, t. 5 (s. 27–39). Kielce.
Leon P. [Potocki L.]. (1869). Józefa Żelichowska. Gwiazda, nr 4, s. 25–26.
Lewartowska Z. (1975). Prasa kobieca i rodzinna. Zeszyty Prasoznawcze, nr 4, s. 65–70.
Ludwika Leśniowska (1870). Gwiazda, nr 7, s. 45–47.
Michalska‑Bracha L. (2023). „Wedle ideału Klaudynek…”. Wizerunek dziewiętnastowiecznej Polki w piśmiennictwie historycznym Antoniny Machczyńskiej. Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych, nr 1, s. 29–52.
Mielczarek N. (2023). Kobieta wykształcona na łamach czasopisma społeczno‑politycznego i literackiego „Kobieta Współczesna” (1927–1934). iNFOTEZY, nr 1, s. 9–26.
Myśliński J. (1972). Prasa w Galicji w dobie autonomicznej 1867–1918. Warszawa.
Nicieja S.S. (1988). Cmentarz Łyczakowski we Lwowie w latach 1786–1986. Wrocław.
Oknińska L. (1966–1967). Klimańska Zofia. W: Polski słownik biograficzny, t. 12 (s. 615–616). Wrocław–Warszawa–Kraków.
Potrzeba wiedzy kucharskiej (1869). Gwiazda, nr 4, s. 31.
Rosnowska J. (1970). Jan Dobrzański – redaktor „Gazety Narodowej” w 1848 r. Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego, nr 3, s. 319–338.
Rozmaitości. [„G.R” donosi…] (1869). Gwiazda, nr 6, s. 48.
Rozmaitości. [Miss Garett z Londynu…] (1869). Gwiazda, nr 2, s. 16.
Rozmaitości. [Rząd austriacki…] (1869). Gwiazda, nr 1, s. 8.
Rozmaitości. [Sądy francuskie…] (1869). Gwiazda, nr 16, s. 136.
Rozmaitości. [Szkoły niedzielne…] (1869). Gwiazda, nr 5, s. 40.
Rozmaitości. [We Lwowie…] (1870). Gwiazda, nr 1, s. 8.
Rozmaitości. [Zajęcie kobiet przy telegrafie…] (1870). Gwiazda, nr 1, s. 8.
Skiba W. [Sabowski W.] (1870). O modzie. Gwiazda, nr 3/4, s. 21–22.
Skręt R. (1980). Pajgret Józef Kalasanty. W: Polski słownik biograficzny, t. 25 (s. 28–29). Wrocław [i in.].
Skręt R. (1984–1985). Potocki Leon. W: Polski słownik biograficzny, t. 28 (s. 91–94). Wrocław [i in.].
Skręt R. (1986). Puzynina z Güntherów Albina Gabriela. W: Polski słownik biograficzny, t. 29 (s. 503–505). Wrocław [i in.].
Sokół Z. (1983). Z badań nad polską prasą kobiecą w latach 1818–1939. Kwartalnik Historii Prasy Polskiej, nr 3, s. 5–12.
Sokół Z. (2009). Walka kobiet o wstępy na uniwersytety na łamach czasopism galicyjskich w latach 1840–1918. W: H. Kosętka, B. Góra, E. Wójcik (red.). Kraków–Lwów. Książki – czasopisma – biblioteki, t. 9, cz. 2 (s. 97–109). Kraków.
Starzyńska‑Kościuszko E. (2010). Trentowski Bronisław Ferdynand [http://www.ptta.pl/pef/pdf/t/trentowski.pdf; 10.11.2023].
Statkowski W. (1869a). O potrzebie wyższego wykształcenia dla kobiet z powodu wpływu ich na wychowanie i oświatę mężczyzn I. Gwiazda, nr 1, s. 3–7.
Statkowski W. (1869b). O potrzebie wyższego wykształcenia dla kobiet z powodu wpływu ich na wychowanie i oświatę mężczyzn. (Dokończenie). Gwiazda, nr 9, s. 70–71.
Stowarzyszenie czyli Zbór św. Klaudii (1869). Gwiazda, nr 13, s. 102–103.
Śmigielska J. (1870a). O publicznym wychowaniu kobiet. Gwiazda, nr 6, s. 39–42.
Śmigielska J. (1870b). O publicznym wychowaniu kobiet. Gwiazda, nr 7, s. 49–51.
Świątek A. (2021). Życie i twórczość Platona Kosteckiego jako wyzwanie biograficzne i źródłoznawcze. Krakowskie Pismo Kresowe, R. 13, s. 77–94.
Taborski R. (1959–1960). Gomulicki Wiktor. W: Polski słownik biograficzny, t. 8 (s. 275–277). Wrocław–Kraków–Warszawa.
Tyrowicz M. (1979). Prasa Galicji i Rzeczypospolitej Krakowskiej. Studia porównawcze. Kraków.
Wisłocki W.T. (1935). Bełza Władysław. W: Polski słownik biograficzny, t. 1 (s. 413). Kraków.
Witkowska A., Przybylski R. (2009). Romantyzm. Warszawa.
Wnęk S. (2019). Odkrywanie codzienności Galicji z wybranych quasi‑przewodników i prze‑ wodników turystycznych. Od Andrzeja Ewarysta Kuropatnickiego (1786) do Mieczysława Orłowicza (1914). W: M. Zemło (red.). Małe miasta. Codzienność (s. 415–441). Białystok–Głogów Małopolski–Supraśl.
Wychowanie Polek (1869a). Gwiazda, nr 12, s. 93–95.
Wychowanie Polek (1869b). Gwiazda, nr 14, s. 109–110.
Wychowanie Polek (1869c). Gwiazda, nr 15, s. 118.
Wychowanie Polek (1869d). Gwiazda, nr 16, s. 133–134.
Zarys Towarzystwa wzajemnej pomocy płci żeńskiej (1869). Gwiazda, nr 5, s. 38–40.
Zawadzki W. (1879). Kronika lwowska. Biblioteka Warszawska, t. 1, z. 1, s. 92–107.
Zofia Kaplińska (1869). Gwiazda, nr 1, s. 1–2.
Zofia z Brzozówki [Klimańska Z.] (1870a). Miłość macierzyńska. Gwiazda, nr 9, s. 63–66.
Zofia z Brzozówki [Klimańska Z.] (1870b). Zaraza mody. Gwiazda, nr 1, s. 4–7.
Żałoba i jej noszenie (1870). Gwiazda, nr 13, s. 100.
Informacje: Zeszyty Prasoznawcze, 2024, Tom 67, Numer 2 (258), s. 133 - 150
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
ul. Stefana Żeromskiego 5, Kielce, Polska
Publikacja: 09.07.2024
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 142
Liczba pobrań: 80